Bewust leven. Je kunt geen blad of website openen of er staat wel een item over in. Met misschien wel met stip op nummer één het onderdeel ‘gezond eten’. Maar wat is het eigenlijk? Ga je er met elkaar over in gesprek, dan merk je algauw dat ‘gezond’ een relatief begrip is. De alom bekende ‘Schijf van vijf’ is zeker niet aan elke eettafel de leidraad en er wordt wel eens wat lacherig over gedaan. Maar is die ‘Schijf van vijf’ wel uit de tijd? We pakken hem er eens even bij…
Wat is gezond eten?
Het Voedingscentrum, waar de Schijf zijn oorsprong kent, omschrijft gezond eten als volgt:
“Eet je veel groente, fruit, volkoren graanproducten, bonen, olie en noten? Drink je vooral kraanwater? Neem je wat minder vlees en niet te veel zuivel? En neem je niet zoveel snoep, snacks of frisdrank? Dan zorg je in grote lijnen goed voor jezelf en ons milieu.”
Eten zonder schuldgevoel
Die definitie en met name die laatste zin, die spreekt ons wel aan: gezond eten is niet alleen gezond voor jezelf, maar ook voor de wereld om je heen. Eten zonder schuldgevoel. Zonder schuldgevoel dat je te zout, te vet of te zoet eet. Maar ook zonder schuldgevoel als het gaat om duurzaamheid, een goed milieu en dierenwelzijn.
De Vijf onderdelen van de Schijf
De Schijf van Vijf bestaat uit vijf vakken, met in elk vak andere type producten. In het kort eten mensen gezond, als ze elke dag uit elk vak de juiste hoeveelheden eten, variëren en keuzes buiten de Schijf van Vijf beperken. De Schijf van Vijf schetst de kaders van gezonde voeding. Deze kaders zijn op 17 miljoen unieke manieren in te vullen. En dat is maar goed ook, want we zijn allemaal anders. Jij maakt uiteindelijk zelf de keus hoe jij jouw voeding vormgeeft, of je verbeterstappen wilt maken en zo ja, wélke. We lichten hieronder de vijf vakken toe. Doe er je voordeel mee!
Volop groente en fruit
Je hebt het vast al eens gehoord: 250 gram groente en 2 stuks fruit per dag. Dat is de norm. Kies je voor seizoensproducten, dan maak je niet alleen jezelf blij – want: gevarieerd, vol van smaak en voordelig in prijs – maar ook Moeder Aarde. Op Milieucentraal kun je checken hoe milieuvriendelijk bijvoorbeeld spinazie is in augustus.
Niet elke groente- en fruitsoort bevat alle vitaminen en mineralen, dus varieer er lustig op los! Groente uit de vriezer of uit pot is echt geen zonde. Let er dan wel op, dat er geen toegevoegd suiker of zout in zit.
Vooral volkoren
De geur van vers brood of een heerlijk bordje pasta is toch niet te versmaden? Ban dus niet klakkeloos alle koolhydraten uit je dagelijkse maaltijden, maar ga voor de volkoren variant. Meer smaak, meer bite en meer vezels. Volkoren graanproducten zijn een gezonde en duurzame basis voor een maaltijd.
Meer plantaardig, minder vlees
In dit vak gaat het met name om eiwitten. Als je dierlijke eiwitten wilt minderen of vermijden, dan ga je automatisch op zoek naar een alternatief. Let er bij dit alternatief op wat je kiest. Eieren en zuivel vind je natuurlijk prima lokaal, maar veel eiwitvervangers komen van ver en hebben een behoorlijke impact op het milieu en op de bevolking ter plaatse. In Nederland eten we gemiddeld per persoon meer eiwitten dan we nodig hebben, dus bij “een dagje geen vlees” kun je bij jezelf nagaan hoe dat bij jou zit en je afvragen of je een eiwitvervanger nodig hebt.
Eet je graag vlees, dan is vlees van de lokale boer wat ons betreft toch echt het lekkerst. Die zorgt met de juiste zorg en aandacht voor het dier én voor het milieu en voor wat lekkers op je bordje. Eén keer per week vis eten is een echte aanrader, vooral vette vis. Vis of visproducten met het internationale ASC-keurmerk hebben een lagere impact op het milieu.
Zachte en vloeibare vetten
Vet is een best complexe stof. Het bestaat uit verzadigd en onverzadigd vet. En in elk product zitten deze vetten in andere hoeveelheden. Vervang zoveel mogelijk de verzadigde vetten voor onverzadigde. Zowel roomboter als margarine en halvarine bevatten vitamine A, D en E, alleen roomboter bevat minder D. Bakken en braden kan prima in plantaardige oliën.
Dorstlessers zonder suiker
Drinken, drinken, drinken. Je lichaam heeft veel vocht nodig, maar dan bij voorkeur zonder suiker. Water, koffie en thee bevatten geen calorieën. Let bij koffie op de hoeveelheid per dag én waar jouw koffie vandaan komt. Is jouw koffie en thee van Fairtrade-Max Havelaar, Rainforest Alliance of UTZ Certified? Dan is er rekening gehouden met de arbeidsomstandigheden van de boeren. Zonder schuldgevoel genieten van je kopje koffie of thee, dan smaakt het toch nét wat lekkerder.
In sappen zit net zoveel suiker als in frisdrank. In sap zitten wel wat vitamines, maar veel beter kun je deze tot je nemen door vers fruit te eten. Dan krijg je ook de vezels binnen. Water is overal verkrijgbaar, goedkoop, goed voor het milieu (tenzij je het in plastic koopt) en hartstikke gezond. Door voldoende te drinken, maak je het je lichaam makkelijker afvalstoffen af te scheiden. Proost!
Gezond eten bij FoodVia
Naast de Schijf van Vijf, zijn er nog vele andere raadgevers over gezonde voeding. Daarnaast zijn er veel elementen in voeding goed voor de één en slecht voor de ander. Na het bekijken van tal van onderzoeken en vooral ook het gebruik van ons boerenverstand, is onze conclusie dat het eigenlijk vrij simpel is. Eet pure ingrediënten (groenten, fruit, vlees, rijst, aardappelen, zuivel, etc.) en varieer veel, dan zit je eigenlijk altijd goed. Als je dan ook nog zo veel mogelijk de producten laat staan die veel bewerkingen hebben ondergaan (multiprocessed food), dan krijgt je lichaam precies wat het nodig heeft.
Dit multiprocessed eten wordt door je lichaam moeilijker herkend en verzadigt minder goed. De ingrediënten zijn vaak zodanig bewerkt, dat de molecuulstructuren erg zijn veranderd en er zitten vaak veel toevoegingen in die het product niet gezonder maken, zoals suiker, zout, zoetstoffen, transvetten en conserveringsmiddelen. Wil je er meer over weten? Dit korte artikel geeft een duidelijk beeld. Variatie maakt het voor je lichaam mogelijk om alles uit de voeding te halen wat nodig is en we geloven dat ’te’ nooit goed voor je is. Daarin vraagt tarwe om wat toelichting, want ongemerkt krijgen we daar in Nederland erg veel van binnen. In brood, koek, pasta, crackers, versnaperingen. De hoeveelheid mensen met een glutenallergie groeit sterk. We bieden daarom bij FoodVia volop alternatief voor granen, ook voor het ontbijt en de lunch. Zo maken wij het jou makkelijk en aantrekkelijk om volop te variëren. Op basis van bovenstaande inzichten en rekening houdend met de Schijf van Vijf, zijn de volgende uitgangspunten voor gezonde maaltijden bij FoodVia ontstaan:
- Groenten in de hoofdrol; het makkelijk en aantrekkelijk maken voor jou om meer groenten te eten.
- Gevarieerd eten; elke dag wisselende maaltijden, altijd keuze tussen vegetarisch of niet vegetarisch.
- Puur eten; zo min mogelijk multiprocessed food en bij voorkeur biologisch.
- “Te” voorkomen; te veel zout en suiker, te veel vlees of tarwe en vooral ook te veel eten. We verleiden bij FoodVia niet tot overmatige consumptie. We maken alleen een uitzondering voor tevreden en tequila, mits natuurlijk lokaal geproduceerd 😉.
De keuze is aan jou
Vinden wij dat jij exact moet eten volgens de Schijf van Vijf? Nou, nee. We vinden vooral dat je zelf keuzes moet maken. En hoe meer je weet, hoe bewuster je kiest. En ja, eerlijk is eerlijk: we worden heel blij als je kiest voor een manier die niet alleen prettig is voor jou, maar ook voor de wereld om je heen. Vind je al deze informatie ingewikkeld of lukt het je (soms) niet om er naar te handelen, terwijl je wel wilt? Dan ben je bij FoodVia aan het juiste adres. Kom lekker bij ons eten, afhalen of boodschappen doen. Wij zetten ons iedere dag in voor (h)eerlijke gezonde maaltijden. Wij verleiden je niet tot het maken van minder gezonde keuzes, dus je gaat altijd met een goed gevoel bij ons weg en dat maakt ons dan weer blij!